Bolat ve beraberindeki heyet Suriye’nin başkenti Şam’da gerçekleştirdiği ve 2 gün süren temaslarını tamamladı. Türkiye’ye dönmeden önce ziyaretlere ilişkin basın mensuplarına açıklamalarda bulunan Bolat, Suriye’nin kanlı bir iç savaştan çıktığını, halkın ve direnişçilerin 8 Aralık 2024’te hürriyetlerine kavuştuklarını söyledi.
Suriye’de yaşanan halk devriminin sonunda yönetime gelen direnişçilerin milli birlik hükümeti kurduğunu dile getiren Bolat, 29 Mart’ta göreve başlayan hükümetin, Suriye’nin yeniden istikrara kavuşması, milli birliğini koruması, ekonomisinin yeniden ayağa kaldırması için çalışmalara başladığını dile getirdi.
Bolat, Türkiye’nin de devlet, hükümet ve halk olarak daima Suriye halkının hürriyet arayışının yanında yer aldığına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Türkiye olarak çok ciddi sayıda bir göçe maruz kaldık ve Suriyeli kardeşlerimiz katliamdan kaçarken onların sığındığı en büyük ülke biz olduk, ev sahipliğimizi ve Ensar olma gereğini Türk halkı sonuna kadar yerine getirdi. Şimdi daha büyük bir mücadele var Suriye’de. Devleti, milleti yeniden kuruyorlar, ekonomilerini yeniden ayağa kaldırmaya çalışıyorlar. Aradan geçen 14 yılda Suriye’nin milli geliri yarı yarıya düştü, ticareti aşağı yukarı beşte bire düşmüştü ama çok hızlı bir toparlanma sürecine girmeye başladılar. Biz de Türkiye Cumhuriyeti hükümeti olarak Suriye’deki yeni yönetimin bizden istediği destekler konusunda yardımcı olmaya gayret ediyoruz çünkü Suriye’nin istikrarı ve güçlenmesi, birliği, Türkiye’nin de istikrarı, Türkiye’nin de güçlü olması, terör sorununu ortadan kaldırmamız, göç sorununu büyük ölçüde ortadan kaldırmamız, Körfez’e, Orta Doğu’ya direkt kara yolu ile rahatça ulaşabilmemiz, karşılıklı ticaretimizin artması demek.”
“Suriye’nin istediği destek konusunda karşılıklı işbirliği çalışmalarımız devam ediyor”
Bakan Bolat, Suriye’nin istediği destek konusunda, bilgilendirme, yönlendirme gibi konular başta olmak üzere karşılıklı işbirliği çalışmalarının devam ettiğini aktardı.
Suriye’ye yapılan ziyaretlerin çerçevesi ve içeriği hakkında bilgi veren Bolat, şunları söyledi: “Resmi ve özel sektör olarak karma bir heyetle Şam’a ayak bastık. Planlandığı şekilde Suriye Ekonomi Bakanı ve kurmaylarını, Ulaştırma Bakanı ve kurmaylarını, Maliye Bakanı ve kurmaylarını ilgili bakanlıklarda ziyaret edip görüşmeler yaptık. Özel sektör mensupları da bu görüşmelere katıldılar, beklentilerini ortaya koydular, kafalarındaki soruların cevaplarını aradılar. Çok verimli, dolu dolu bir gün geçirdik. Suriye Kara ve Deniz Limanları Genel İdaresi Müdürü Kuteybe Ahmed Bedevi’yle de gümrüklerimiz, gümrük vergileri, geçişler, transit geçişlerin yeniden başlatılması, taşımacılığın kolaylaştırılması gibi konu başlıklarını ele aldık.”
“Yatırımların Teşviki ve Korunması Anlaşması’nı yeniden müzakere etme konusunda iki taraf arasında görüş birliği var”
Bolat, genel olarak tüm ziyaretlerini değerlendirmek gerektiğinde oldukça verimli geçtiğine dikkati çekerek, “Suriye hükümet yetkililerinin hepsi de her defasında Türk hükümetine, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a ve Türk halkına şükranlarını söylediler, ‘Türkiye, kardeş, dost, komşu bir ülke olarak daima yanımızda yer aldı, Suriye halkının hürriyet mücadelesini destekledi, devrimin gerçekleştiği 8 Aralık’tan bu yana da bu desteklerine devam ediyor. Türkiye bizim için her zaman öncelikli ülke konumunda.’ dediler.” ifadelerini kullandı.
Suriye hükümet yetkililerinin bunların yanı sıra, gerek ticaretin artması, gerek ortak yatırımlar, gerek altyapının iyileştirilmesi, enerjiden ulaştırmaya, kara ve deniz yollarından demir yollarına varıncaya kadar her alanda Türkiye ile işbirliği yapmak istediklerini ifade ettiklerini aktaran Bolat, Türkiye’nin yönlendirmesini ve desteğini beklediklerini söylediklerinden bahsetti.
Bolat, bu konularda her iki tarafın mutabakata vardığını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu: “Yeni dönemde Türkiye olarak Suriye ile kapsamlı bir Ekonomik Ortaklık Anlaşması müzakere etmek istediğimizi ve bu müzakerelere hazır olduğumuzu ifade ettik. İki ülke arasında gümrük vergilerinin tedricen düşürülmesi, ortak yatırımların teşvik edilmesi ve kalkınmanın özel sektör öncülüğünde olması, Suriye’deki hasar görmüş sanayi bölgelerinin yeniden rehabilitasyonu, altyapı konusunda ulaştırma alanında, tamire-onarıma ihtiyaç duyan yerlerin tespiti, yeni projelerin artık planlanmaya başlanması, hava yolu, deniz yolu, demir yolu, kara yolu ulaşımında Türkiye ile Suriye arasındaki ulaşım ağlarının yeniden tesisi, enerji konusunda Suriye’nin ihtiyaç duyduğu eksikliklerin giderilmesi, bu konuda iki ülke arasında yapılacak işbirliği çalışmalarının başlıklarını ele aldık. Yabancı yatırımların çekilmesi noktasında da Yatırımların Teşviki ve Korunması Anlaşması’nı yeniden müzakere etme konusunda iki taraf arasında görüş birliği vardı. Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması’nı müzakere etme konusunda da Suriye’de biz de hazır olduğumuzu karşılıklı beyan ettik. ‘Ekonomik kalkınmada, ticaretin artırılmasında Türkiye bizim için her zaman en öncelikli ülke konumunda birinci sırada gelmektedir.’ ifadesini hep ortaya koydular.”
“Türkiye ile Suriye önümüzdeki süreçte, etle tırnak gibi ekonomilerini halklarının menfaatleri doğrultusunda daha da geliştirecek”
Bakan Bolat, Suriye özel sektör mensupları ile Türkiye özel sektör mensupları arasında gerçekleşen toplantının da gelecek adına çok ümit verici olduğunu dile getirdi.
“Türkiye ile Suriye önümüzdeki süreçte, etle tırnak gibi, ekonomide, ortak güçlerini birleştiren ve birlikte bölgede ekonomik entegrasyon içinde olan iki dost-komşu ülke olarak ekonomilerini halklarının menfaatleri doğrultusunda daha da geliştirecekler.” diyen Bolat, Suriye ziyaretinin çok faydalı ve verimli geçtiğini vurguladı.
Bolat, şöyle devam etti: “Ekonomik, yatırım, ticaret işbirliğimiz bundan sonra çok hızlı artacaktır. Ekonomik işbirliğini kolaylaştırmak için en kısa sürede bazı anlaşmaların yapılması, yenilenmesi gerekiyor. Yatırımların teşviki ve korunması, çifte vergilendirmenin önlenmesi, bankacılık işbirliği, Türk bankalarının Suriye’de açılması, Ro-Ro seferlerinin başlaması, gümrüklerdeki gecikmelerin ortadan kaldırılması, ulaşım alanında yapılacak anlaşmalarla Türk ve Suriyeli taşımacılık şirketlerinin karşılıklı olarak seferlerinin başlaması gibi konularda çok hızlı şekilde yol alacağız. Özel sektör kuruluşları arasında organize sanayi bölgeleri yapılması ve üretici kuruluşların ortak yatırımlara teşvik edilmesi gibi başlıklar ve Diaspora Suriyelilerin de ülkelerine dönmesi, ülkelerine sermaye getirmeleri, Avrupa’da ve başka ülkelerde kazandıkları sermayelerini kendi ülkelerinin kalkınmasına harcamaları önem taşıyor. İslam ülkelerinin Suriye’nin yeniden imarı için mutlak surette harekete geçmesi çok önemli. Özellikle maddi gücü yüksek, ekonomisi güçlü olan Körfez ülkelerinden, diğer İslam ülkelerinden de Suriye’ye yönelik yardımlara ihtiyaç var. Türkiye olarak 14 yıl süren kanlı iç savaşın olumsuz etkilerini mecburen yaşadık. İstikrarlı bir Suriye, güçlü istikrarlı bir Türkiye açısından da teminat olacak. “