Bölüm olarak, mümkün olan her fırsatta yapay zek destekli uygulamaları ders içeriklerine ve öğrenci projelerine entegre etmeye özen gösterdiklerini ifade eden Prof. Dr. And Algül, ‘Gelecekte, görsel iletişim alanında bugün henüz öngöremediğimiz yeni yapay zek araçlarının ortaya çıkması muhtemeldir.’ dedi.
Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölüm Başkanı Prof. Dr. And Algül, 27 Nisan Dünya İletişim Tasarımı Günü dolayısıyla görsel iletişim tasarımı ve yapay zek konusu hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Endişeler yeni değil, geçmişte de benzerleri yaşandı
Teknolojinin toplumsal yaşamdaki etkisinin artmasıyla birlikte, elektronik iletişimin son popüler uygulaması olarak yapay zeknın, tasarım alanındaki mesleklerde etkisini gösterdiği ve her gün yeni yapay zek araçlarının kullanımına dair haberlerin gündeme geldiğinin gözlemlendiğini kaydeden Prof. Dr. And Algül, şöyle devam etti:
‘Meslek alanında çalışan profesyoneller, hızla değişen bir ortamda mesleklerini sürdürmeye çalışırken, yeni pratik kullanım imknlarıyla karşılaşıyor. Ancak yapılan çalışmaların bilgisayarlar aracılığıyla eskisine kıyasla daha kısa sürede ve daha kolay uygulanabilir hale gelmesi, bu meslek gruplarının geleceğe dair kaygı duymasına da neden oluyor. Bu tür tartışma ve endişeler, bilgisayarın ilk ortaya çıktığı dönemlerdeki toplumsal tepkilerle benzerlik gösteriyor. O dönemde de bazı mesleklerin makineler tarafından devralınacağı ve insanların yerini bilgisayarların alacağı yönünde endişeler yaşanmış, ancak zaman içinde bu kaygıların yersiz olduğu görülmüştü. Aslında mesele, gelişen dünya düzeni ve küreselleşmeyle birlikte insanlığın yeni çalışma koşullarına ve yaşam pratiklerine uyum sağlama süreciyle ilgilidir. İnsanoğlunun alışkanlıklarını terk etmede zorlandığı, hayat tarzını değiştirmekte güçlük çektiği ancak teknolojinin sağladığı kolaylık nedeniyle konfora da hızla uyum sağladığı açıktır.’
Teknolojinin gelişmesiyle görsel iletişim alanında yeni fırsatlar ortaya çıkıyor
Her ne kadar dijital bölünmenin hl yaşandığı ülkeler ve coğrafyalar bulunsa da teknolojik determinizmin özellikle görsel iletişim alanında etkisini yoğun biçimde hissettirdiğini dile getiren Prof. Dr. And Algül, ‘Bu durum, 1984 yılında yayımlanan ikonik Macintosh reklamında olduğu gibi karşımıza çıkmaktadır. O dönemde Macintosh bilgisayarın yayıncılık ve iletişim alanında kullanımı, günler hatta haftalar süren iş yükünü kısa sürelere indirerek yeni iş alanlarının doğmasına ve yaratıcılığa daha fazla zaman ayrılmasına imkn sağlamıştı. Benzer şekilde, bugün de teknolojinin gelişmesiyle görsel iletişim alanında yeni fırsatlar ortaya çıkmaktadır.’ dedi.
Yapay zek iki ana başlıkta kullanılıyor
Nisan 2025 itibarıyla, görsel iletişim alanında yapay zek kullanımının iki temel biçimde uygulandığını kaydeden Prof. Dr. And Algül, şöyle devam etti:
‘Bunlardan ilki, mevcut resim tabanlı Photoshop gibi tasarım programları kapsamında gerçekleştirilen uygulamalardır. Bu tür uygulamalarda yapay zek; alan doldurma, alan temizleme, benzer öğe ve nesnelerle doldurma gibi komutların yerine getirilmesinde kullanılmaktadır. Bu işlemler, programın sunduğu araçlar (tool'lar) ve komutlar aracılığıyla gerçekleştirilebilmektedir. İkinci kullanım biçimi ise görsel, ses ve benzeri içeriklerin sıfırdan oluşturulmasına yönelik yapay zek araçlarını kapsamaktadır. Bu tür uygulamalarda, kullanıcılar belirli komutlar (promptlar) yazarak görsel, metin, ses, animasyon, video gibi içerikler üretebilmekte ve bu içerikleri tasarım sürecinde kullanabilmektedir. Oluşturulan bu görsel materyaller, kimi zaman tasarımın tamamını oluştururken, kimi zaman da yalnızca belirli bir bölümünü ya da küçük rötuşları içermektedir.’
Dijital ortamda paylaşılan her bilgi bir yerde toplanıp saklanıyor
Yapay destekli görsel uygulamaların, oluşturulması planlanan içeriğe veya hayal gücüne göre oluşturulamayacak çalışmaların kısa süre içinde gerçekleştirilmesine imkn tanıdığını da anlatan Prof. Dr. And Algül, şunları ifade etti:
‘Sosyal medyada bazı paylaşımların zaman zaman popülerlik kazanarak karşımıza çıktığı görülüyor. Örneğin, Nisan 2025 itibarıyla popüler hale gelen Ghibli akımı, kullanıcıların portrelerini kendi istekleri doğrultusunda el çizimi animasyon karelerine dönüştürmelerine olanak tanıyor. Kullanıcılar, bu el çizimi tarzındaki animasyon portrelerini sosyal medya hesaplarında paylaşıyorlar. Ancak bu noktada dikkatli olmakta fayda var. Dijital medya okuryazarlığı ve dijital ayak izi bağlamında, dijital ortamda paylaşılan her bilginin bir yerde toplandığı ve saklandığı unutulmamalıdır. Çağın dinamiklerinden ve sektörün ihtiyaç ve beklentilerinden uzak kalmamak adına, tasarımcıların yapay zek araçlarını nasıl kullanmaları gerektiğini öğrenmeleri ve bu alandaki gelişmeleri yakından takip etmeleri büyük önem taşıyor.’
Öğrenci projelerinde yapay zeka kullanılıyor
Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü olarak, mümkün olan her fırsatta yapay zek destekli uygulamaları ders içeriklerine ve öğrenci projelerine entegre etmeye özen gösterdiklerini ifade eden Prof. Dr. And Algül, ‘Örneğin, '2024 Güz Dönemi 2. Sınıf Dergi Kapak Tasarımı Sergisi' ve '2024 Güz Dönemi 1. Sınıf Yapay Zek ile Tasarım Sergisi' kapsamında, yapay zek araçları kullanılarak belirli temalar doğrultusunda içerik üretilmiş ve projelere entegre edilmiştir.’ şeklinde konuştu.
Kullanmak tercih olabilir…
Günümüz görsel iletişim tasarımı alanında içerik üretiminde önemli bir yer edinmeye başlayan yapay zek araçlarını kullanmanın bir tercih meselesi olduğunu belirten Prof. Dr. Algül, ‘Ancak, günümüz koşulları bu araçlarla yoğun biçimde şekilleniyorsa, tasarımcıların konuyu öğrenmeleri ve sonrasında kullanıp kullanmamaya karar vermeleri daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır. Gelecekte, görsel iletişim alanında bugün henüz öngöremediğimiz yeni yapay zek araçlarının ortaya çıkması muhtemeldir. Bu nedenle, alanın güncel gelişmeleriyle yakından takip edilmesi; hangi yapay zek araçlarının ne amaçla, nasıl kullanılabileceği; bu araçlarla üretilen içeriklerin hangi yaratım süreçlerinden geçtiği gibi konularda bilgi sahibi olunması, tasarımcılar açısından büyük önem taşımaktadır.’ şeklinde sözlerini tamamladı.